„Aby we wszystkim Bóg był uwielbiony – ut in omnibus glorificetur Deus”

(1P 4,11) RB 57,9

Jest to podstawowa dla duchowości benedyktyńskiej zasada – zgodna z duchem Nowego Testamentu: „czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko na chwałę Bożą czyńcie” (1 Kor 10,31). Specyfikę duchowości monastycznej można określić krótko: jako należenie do wspólnoty razem chwalącej Boga wzorem całego Kościoła, w oddaleniu od nurtu życia by trwać z Bogiem w samotności. Czy jednak tylko w czasie liturgii mniszka ma chwalić Pana?

Dla mnicha nie ma przeciwstawiania miedzy bezpośrednim obcowaniem z Bogiem a troską o ziemskie potrzeby. Stosuje tę zasadę na swojej drodze Szukania Boga zarówno podczas modlitwy (na przykład podczas liturgii godzin), jak i podczas innych czynności (na przykład podczas obierania ziemniaków w kuchni). Nie musi wybierać, bo na wszystkich polach aktywności, zawsze, istnieje możliwość by błogosławić Boga.

Tablica z wystawy na 1500 jubileuszu urodzin św. Benedykta

Powyższe zdjęcie tablicy przygotowanej na 1500 lecie urodzin św. Benedykta, w prosty i obrazowy sposób przedstawia elementy duchowości benedyktyńskiej. Pierwsze obrazki zatytułowane są: Umiłowanie Pisma Św. oraz Liturgia Święta. Mamy tutaj owo „Ora” czyli „Służbę Bożą”. Św. Benedykt w Regule pisze: „Nic nie może być ważniejsze od Służby Bożej” (RB 43,3). Reguła zawiera w sobie również zachętę do „czytania duchownego” czyli Lectio divina – duchowa lektura Biblii. To osobiste studium powinno jednak znajdować swe przedłużenie w liturgii, w pracy i owocować pogłębianiem się braterskiej komunii. I właśnie wzajemne powiązanie tych rzeczywistości nadaje charakterystycznego ducha klasztorowi benedyktyńskiemu czyli znane powiedzenie Ora et labora. Teraz przechodzimy do tego co określamy jako labora. Mamy więc kolejne elementy: Praca umysłowa i Praca fizyczna. W czasach św. Benedykta byli w społeczeństwie niewolnicy, stąd praca nie była ceniona. W Regule praca została w pełni dowartościowana.

Dalej mamy: Posłuszeństwo, Stałość oraz Życie Monastyczne określane też jako conversio morum. To trzy monastyczne śluby określone przez Regułę. Poprzez trzy monastyczne śluby, dwa kierunki życia – wertykalny i horyzontalny – łączą się ze sobą w szukaniu Boga oraz podążaniu za Chrystusem we wspólnocie. Stabilitas, czyli stałość, polega na wytrwałym mówieniu „tak”, nawet, jeśli przychodzi to z trudem. W ujęciu negatywnym, stałość jest sztuką nie odchodzenia od podjętych zobowiązań, a w ujęciu pozytywnym, jest wytrwałością intencji. Conversio morum czyli przemiana życia, może być rozumiana jako „zmiana stylu życia”, albo też jako stopniowy wzrost w stronę monastycznego stylu życia. Polega na codziennej wytrwałej i Cierpliwej pracy nad sobą. Obedientia, czyli posłuszeństwo jest ściśle związana z pierwszym zdaniem Reguły, czyli ze słuchaniem – „Słuchaj synu nauk mistrza i nakłoń ku nim ucho swego serca” (RB, Prolog). Św. Benedykt kładzie duży nacisk na wartość posłuszeństwa. Poświęca mu też osobny rozdział w Regule. Stałość, przemiana życia i posłuszeństwo – w znaczący i głęboki sposób oddziałują na siebie, przyczyniając się zarazem do nowej jakości życia.

Charakterystyczna dla duchowości benedyktyńskiej jest Gościnność. „Wszystkich przychodzących do klasztoru gości należy przyjmować jak Chrystusa” – czytamy w 58 rozdziale Reguły. Obecnie niemal przy każdym klasztorze benedyktyńskim znajduje się Dom Gości. Nasz Zakonodawca wskazuje na szacunek, troskliwość i życzliwość w traktowaniu przybywających do klasztoru zwłaszcza wobec ubogich. Misyjność może zaskakiwać w przypadku klasztorów kontemplacyjnych. Ewangelia ze swej natury jest misyjna. Kiedy żyje się Ewangelią to jest i oddziaływanie na zewnątrz, na środowisko w którym się żyje