HISTORIA
„…W dali na wzgórzu widać było jakby miasto obronne, najeżone od wież i gmachów. Woźnica Pinkus objaśniał, że to jest właśnie Drohiczyn.”
St. Żeromski „Uroda życia”
Rys historyczny i architektoniczny kościoła i klasztoru Panien Benedyktynek w Drohiczynie
Wartość historyczną założenia klasztornego stanowią osoby kolejnych fundatorów, pochodzących z najznakomitszych rodów Podlasia. Jako pierwszego należy wymienić Wojciecha Niemirę – kasztelana (1613-1617) i wojewodę podlaskiego (1617-1625), który ofiarował plac pod budowę i wzniósł pierwszy drewniany klasztor. Celem fundacji było stworzenie możliwości edukacji dziewcząt z możniejszych rodów szlacheckich na Podlasiu. Pierwsze mniszki przyjechały z klasztoru toruńskiego, które były formowane przez Matkę Ksienię Magdalenę Mortęskią w klasztorze chełmińskim.
W dniu 1 listopada 1623 roku do Drohiczyna przybyły pierwsze Benedyktynki – s. Zofia Kiszko, córka Mikołaja Kiszki, starosty drohickiego, wraz z 11 siostrami. Na pamiątkę dnia ich przybycia kościół otrzymał tytuł Wszystkich Świętych.
Rozwój klasztoru Panien Benedyktynek przerwały wojny szwedzkie. Fundatorami nowego, wybudowanego w latach 1734-1738, murowanego kościoła pw. Wszystkich Świętych i opasującego go klasztoru, byli bracia Kuczyńscy z Korczewa: Wiktoryn (1668-1737) – kasztelan podlaski, nazywany „Królem Podlasia” (1730-1738) i Marcin (1663-1751) – chorąży bielski (1727-1746). Ten późnobarokowy zespół zaprojektował prawdopodobnie Jakub Fontana, a budowniczym mógł być Jan Krzysztof Adrian Kluk z udziałem miejscowego murarza Ambrożewskiego. Uroczystej konsekracji świątyni dokonał biskup Franciszek Kobielski 21 września 1744 roku.
Założenie klasztorne posiada wartości historyczne również jako materialne świadectwo działalności drohiczyńskich benedyktynek, których dzieje sięgają lat 20 XVII wieku. Benedyktynki kształciły dziewczęta, otaczały opieką ubogich i chorych, prowadziły przytułek – szpital a w okresie zaborów przechowywały powstańców i prowadziły polską szkołę. Na mocy ukazu z 25 czerwca 1856 roku zamknięto klasztor a siostry wywieziono do Wilna do klasztoru św. Katarzyny na wymarcie.
W 1864 roku klasztor oddano mniszkom prawosławnym, które urządziły w zakrystii małą cerkiew p.w. św. Agapita. W 1885 roku pomieszczenia klasztorne zamieniono na koszary wojskowe. Klasztor Panien Benedyktynek został rozebrany z rozkazu władz carskich jeszcze przed pierwszą wojną światową, o czym świadczy sprawozdanie umieszczone w „Ochronie Zabytków” z 1930 r.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku świątynia pobenedyktyńska została zwrócona Kościołowi Katolickiemu.
W 1941 r. kościół pw. Wszystkich Świętych był jedynym ocalałym kościołem, więc urządzono przy nim parafię. W październiku 1944 roku przeniesiono parafię do kościoła Trójcy Przenajświętszej, natomiast kościół pobenedyktyński pełnił funkcję kaplicy pogrzebowej.
8 listopada 1957 roku do Drohiczyna przyjechało 8 sióstr z Nieświeża, które po zakończeniu II Wojny Światowej, kiedy granice polski zostały przesunięte musiały opuścić swój klasztor.
Nowa wspólnota z Matką Przeoryszą Benedyktą Stalińską na czele, s. Ludgarda Skruńdź, s. Eufemia Suska, s. Romana Dawidowska, s. Bernarda Hebert, s. Leonia Lewartowska s. Maura Mazur i s. Placyda Mazur przystąpiły do restauracji kościoła pw. Wszystkich Świętych i odbudowy swego klasztoru na partiach ruin po stronie zachodniej kościoła i przy części prezbiterialnej. Projekt wykonali: inż. Hanna Kosmólska i Jerzy Brabander, pod kierunkiem arch. Józefa Winiarskiego. Na zachowanych fundamentach w latach 1958 -1965 odbudowano zachodnie skrzydło klasztoru, złożone z dwóch prostokątów tworzących literę „L”. Częściowo odtworzono układ pomieszczeń oraz wzorując się na zachowanych detalach zastosowano rozglifione otwory okienne i drzwiowe przesklepione łukiem odcinkowym oraz sklepienia kolebkowe z lunetami. Pozostałości fundamentów dały obraz całości założenia klasztornego. Pierwotny plan klasztoru posiadał kształt czworoboku opasującego kościół. Po obu jego stronach, znajdowały się prostokątne wirydarze. Taki układ przedstawia Plan Klasztoru Drohickiego z zabudowaniami i ogrodem Panien Benedyktynek z 1855 r. sporządzony odręcznie przez mniszki. Układ przestrzenny klasztoru Panien Benedyktynek w Drohiczynie nie znajduje odpowiedników w architekturze klasztornej na terenie Polski. Symetria klasztoru w stosunku do kościoła była rzadko spotykaną cechą, wyróżniającą się spośród innych osiemnastowiecznych założeń klasztornych. Równie oryginalnym było zastosowanie bocznych korytarzy o charakterze procesyjnym, dzięki którym budynki klasztorne stały się integralną częścią kościoła. Ścisłe związanie zabudowań klasztornych z kościołem nadało całemu złożeniu spójny charakter. Z zachowanej dokumentacji wynika, że całość założenia została oparta na zasadzie stopniowania wielkości budynków klasztornych celem uzyskania efektu strzelistości bryły kościoła. Tym samym założenie klasztorne cechowało doskonałe wyważenie wzajemnych proporcji. Obok materialnych wartości artystycznych, znalazła tu wyraz symbolika liturgiczna: budynek kościelny jest wyrazem boskości, a więc wielkości i potęgi oraz odpowiednio do niego mniejsze, skromniejsze w skali budynki klasztorne, które są symbolem pokory służby Bożej. Odpowiednikiem wyrażającym tę samą ideę może być zakres form zdobniczych tzn. skromne rozwiązania elewacji budynków klasztornych, ograniczające się jedynie do płaskiego pilastrowania zostało przeciwstawione bogatej późnobarokowej, fasadzie kościoła.
W roku 1959 do wspólnoty dołączyła s. Józefa Olędzka, późniejsza wieloletnia przełożona klasztoru drohiczyńskiego. W kolejnych latach dołączały do konwentu kolejne siostry: s. Agata Sobótka, s. Beata Janas – zasłużona katechetka, s. Władysława Szymaniak, s. Edyta Kaluźna, s. Bogumiła Surażyńska, s. Teresa Cieślak, s. Zofia Latała.
W początkowych latach odbudowy siostry czynnie pomagały w pracach budowlanych począwszy od odgruzowywania, przez mieszanie zaprawy, aż po noszenie cegieł. W niedziele i święta wyjeżdżały na kwesty, prowadząc zbiórki pieniężne w parafiach całej Polski. W ramach własnego utrzymania siostry prowadziły min. pracownię krawiecką w której szyły kołdry.
19 września 1995 roku zostają zakupione pierwsze maszyny do wypieku opłatków. Miesiąc później 18 października J.E. ks. Biskup Antoni Dydycz dokonał poświęcenia nowej opłatkarni.
W pierwszych latach XXI wieku przeprowadzono gruntowną renowację elewacji kościoła z ociepleniem i wymianą okien w klasztorze.
W kwietniu 2016 roku do drohiczyńskiej wspólnoty dołączyła m. Klara Lechoszest – mniszka konwentu przemyskiego, podejmując posługę przełożonej klasztoru.
Z początkiem 2017 roku rozpoczęły się prace przy odbudowie wschodniego skrzydła klasztoru gdzie oprócz opłatkarni i pracowni rękodzieła artystycznego planowany jest Dom Gości dla osób poszukujących przestrzeni ciszy, w której mogliby zbliżyć się do Boga, a towarzysząc mniszkom w modlitwie i pacy zaczerpnąć z duchowości benedyktyńskiej.
Rok 2017 dla konwentu drohiczyńskiego to czas wyjątkowy, związany z rocznicą 60-lecia odnowienia fundacji Benedyktynek w Drohiczynie, upamiętniony wystawą zdjęć uroczyście odsłoniętą dnia 17 kwietnia przez J.E. ks. Biskupa Tadeusza Pikusa.
Dziś wspólnota liczy 7 mniszek.
HISTORIA
„…W dali na wzgórzu widać było jakby miasto obronne, najeżone od wież i gmachów. Woźnica Pinkus objaśniał, że to jest właśnie Drohiczyn.”
St. Żeromski „Uroda życia”
Rys historyczny i architektoniczny kościoła i klasztoru Panien Benedyktynek w Drohiczynie
Wartość historyczną założenia klasztornego stanowią osoby kolejnych fundatorów, pochodzących z najznakomitszych rodów Podlasia. Jako pierwszego należy wymienić Wojciecha Niemirę – kasztelana (1613-1617) i wojewodę podlaskiego (1617-1625), który ofiarował plac pod budowę i wzniósł pierwszy drewniany klasztor. Celem fundacji było stworzenie możliwości edukacji dziewcząt z możniejszych rodów szlacheckich na Podlasiu. Pierwsze mniszki przyjechały z klasztoru toruńskiego, które były formowane przez Matkę Ksienię Magdalenę Mortęskią w klasztorze chełmińskim.
W dniu 1 listopada 1623 roku do Drohiczyna przybyły pierwsze Benedyktynki – s. Zofia Kiszko, córka Mikołaja Kiszki, starosty drohickiego, wraz z 11 siostrami. Na pamiątkę dnia ich przybycia kościół otrzymał tytuł Wszystkich Świętych.
Rozwój klasztoru Panien Benedyktynek przerwały wojny szwedzkie. Fundatorami nowego, wybudowanego w latach 1734-1738, murowanego kościoła pw. Wszystkich Świętych i opasującego go klasztoru, byli bracia Kuczyńscy z Korczewa: Wiktoryn (1668-1737) – kasztelan podlaski, nazywany „Królem Podlasia” (1730-1738) i Marcin (1663-1751) – chorąży bielski (1727-1746). Ten późnobarokowy zespół zaprojektował prawdopodobnie Jakub Fontana, a budowniczym mógł być Jan Krzysztof Adrian Kluk z udziałem miejscowego murarza Ambrożewskiego. Uroczystej konsekracji świątyni dokonał biskup Franciszek Kobielski 21 września 1744 roku.
Założenie klasztorne posiada wartości historyczne również jako materialne świadectwo działalności drohiczyńskich benedyktynek, których dzieje sięgają lat 20 XVII wieku. Benedyktynki kształciły dziewczęta, otaczały opieką ubogich i chorych, prowadziły przytułek – szpital a w okresie zaborów przechowywały powstańców i prowadziły polską szkołę. Na mocy ukazu z 25 czerwca 1856 roku zamknięto klasztor a siostry wywieziono do Wilna do klasztoru św. Katarzyny na wymarcie.
W 1864 roku klasztor oddano mniszkom prawosławnym, które urządziły w zakrystii małą cerkiew p.w. św. Agapita. W 1885 roku pomieszczenia klasztorne zamieniono na koszary wojskowe. Klasztor Panien Benedyktynek został rozebrany z rozkazu władz carskich jeszcze przed pierwszą wojną światową, o czym świadczy sprawozdanie umieszczone w „Ochronie Zabytków” z 1930 r.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku świątynia pobenedyktyńska została zwrócona Kościołowi Katolickiemu.
W 1941 r. kościół pw. Wszystkich Świętych był jedynym ocalałym kościołem, więc urządzono przy nim parafię. W październiku 1944 roku przeniesiono parafię do kościoła Trójcy Przenajświętszej, natomiast kościół pobenedyktyński pełnił funkcję kaplicy pogrzebowej.
8 listopada 1957 roku do Drohiczyna przyjechało 8 sióstr z Nieświeża, które po zakończeniu II Wojny Światowej, kiedy granice polski zostały przesunięte musiały opuścić swój klasztor.
Nowa wspólnota z Matką Przeoryszą Benedyktą Stalińską na czele, s. Ludgarda Skruńdź, s. Eufemia Suska, s. Romana Dawidowska, s. Bernarda Hebert, s. Leonia Lewartowska s. Maura Mazur i s. Placyda Mazur przystąpiły do restauracji kościoła pw. Wszystkich Świętych i odbudowy swego klasztoru na partiach ruin po stronie zachodniej kościoła i przy części prezbiterialnej. Projekt wykonali: inż. Hanna Kosmólska i Jerzy Brabander, pod kierunkiem arch. Józefa Winiarskiego. Na zachowanych fundamentach w latach 1958 -1965 odbudowano zachodnie skrzydło klasztoru, złożone z dwóch prostokątów tworzących literę „L”. Częściowo odtworzono układ pomieszczeń oraz wzorując się na zachowanych detalach zastosowano rozglifione otwory okienne i drzwiowe przesklepione łukiem odcinkowym oraz sklepienia kolebkowe z lunetami. Pozostałości fundamentów dały obraz całości założenia klasztornego. Pierwotny plan klasztoru posiadał kształt czworoboku opasującego kościół. Po obu jego stronach, znajdowały się prostokątne wirydarze. Taki układ przedstawia Plan Klasztoru Drohickiego z zabudowaniami i ogrodem Panien Benedyktynek z 1855 r. sporządzony odręcznie przez mniszki. Układ przestrzenny klasztoru Panien Benedyktynek w Drohiczynie nie znajduje odpowiedników w architekturze klasztornej na terenie Polski. Symetria klasztoru w stosunku do kościoła była rzadko spotykaną cechą, wyróżniającą się spośród innych osiemnastowiecznych założeń klasztornych. Równie oryginalnym było zastosowanie bocznych korytarzy o charakterze procesyjnym, dzięki którym budynki klasztorne stały się integralną częścią kościoła. Ścisłe związanie zabudowań klasztornych z kościołem nadało całemu złożeniu spójny charakter. Z zachowanej dokumentacji wynika, że całość założenia została oparta na zasadzie stopniowania wielkości budynków klasztornych celem uzyskania efektu strzelistości bryły kościoła. Tym samym założenie klasztorne cechowało doskonałe wyważenie wzajemnych proporcji. Obok materialnych wartości artystycznych, znalazła tu wyraz symbolika liturgiczna: budynek kościelny jest wyrazem boskości, a więc wielkości i potęgi oraz odpowiednio do niego mniejsze, skromniejsze w skali budynki klasztorne, które są symbolem pokory służby Bożej. Odpowiednikiem wyrażającym tę samą ideę może być zakres form zdobniczych tzn. skromne rozwiązania elewacji budynków klasztornych, ograniczające się jedynie do płaskiego pilastrowania zostało przeciwstawione bogatej późnobarokowej, fasadzie kościoła.
W roku 1959 do wspólnoty dołączyła s. Józefa Olędzka, późniejsza wieloletnia przełożona klasztoru drohiczyńskiego. W kolejnych latach dołączały do konwentu kolejne siostry: s. Agata Sobótka, s. Beata Janas – zasłużona katechetka, s. Władysława Szymaniak, s. Edyta Kaluźna, s. Bogumiła Surażyńska, s. Teresa Cieślak, s. Zofia Latała.
W początkowych latach odbudowy siostry czynnie pomagały w pracach budowlanych począwszy od odgruzowywania, przez mieszanie zaprawy, aż po noszenie cegieł. W niedziele i święta wyjeżdżały na kwesty, prowadząc zbiórki pieniężne w parafiach całej Polski. W ramach własnego utrzymania siostry prowadziły min. pracownię krawiecką w której szyły kołdry.
19 września 1995 roku zostają zakupione pierwsze maszyny do wypieku opłatków. Miesiąc później 18 października J.E. ks. Biskup Antoni Dydycz dokonał poświęcenia nowej opłatkarni.
W pierwszych latach XXI wieku przeprowadzono gruntowną renowację elewacji kościoła z ociepleniem i wymianą okien w klasztorze.
W kwietniu 2016 roku do drohiczyńskiej wspólnoty dołączyła m. Klara Lechoszest – mniszka konwentu przemyskiego, podejmując posługę przełożonej klasztoru.
Z początkiem 2017 roku rozpoczęły się prace przy odbudowie wschodniego skrzydła klasztoru gdzie oprócz opłatkarni i pracowni rękodzieła artystycznego planowany jest Dom Gości dla osób poszukujących przestrzeni ciszy, w której mogliby zbliżyć się do Boga, a towarzysząc mniszkom w modlitwie i pacy zaczerpnąć z duchowości benedyktyńskiej.
Rok 2017 dla konwentu drohiczyńskiego to czas wyjątkowy, związany z rocznicą 60-lecia odnowienia fundacji Benedyktynek w Drohiczynie, upamiętniony wystawą zdjęć uroczyście odsłoniętą dnia 17 kwietnia przez J.E. ks. Biskupa Tadeusza Pikusa.
Dziś wspólnota liczy 7 mniszek.